Νίκος Καζαντζάκης: "Ασκητική"…λοιπόν...τι σημαίνει για εσάς ο τίτλος της έκθεσης; 

Η "Ασκητική" του Νίκου Καζαντζάκη αποτελεί για μένα ένα από τα πιο εμπνευσμένα, πνευματικά δημιουργήματα που έχουν διαχρονικά υπάρξει. Συνιστά ένα μεγαλειώδες φιλοσοφικό πόνημα, στοχαστικό, με θεολογικές και πολιτικές προεκτάσεις, το οποίο αποζητά να ερμηνεύσει και να αποκωδικοποιήσει το νόημα της ύπαρξης του ανθρώπου, ο οποίος μέσα από διαρκή και επίπονο αγώνα, μέσα από μάχες, νίκες, ήττες, χαρές, πόνο και λύπες, μέσα από την υλοποίηση ή ματαίωση των ονείρων του, πετυχαίνει με πείσμα και άτρωτη εσωτερική πυγμή να αναδειχτεί στο ύψιστο του "υπερανθρώπου" που μπορεί θαρρετά, με καρδιά, να δηλώνει ως το τέλος: «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούµαι τίποτα, [...], είµαι λεύτερος».

Χαρά και λύπη, ή χαρμολύπη (;), ζωή και θάνατος, ή κάτι παραπέρα (;). Άβυσσος, ψυχή φθαρτή και σώμα άφθαρτο, ή το αντίστροφο (;). Ποια η σημασία των αντιθετικών διπόλων στα έργα τα οποία θα παρουσιαστούν;

Τα έργα της έκθεσης αντλούν την έμπνευση τους από το βιβλίο "Ασκητική", με τον κάθε καλλιτέχνη να παραθέτει την προσωπική του εικαστική αφήγηση, η οποία προκύπτει μέσα από την πνευματική αλληλεπίδραση του με το εν λόγω πόνημα. Έτσι λοιπόν, τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση πραγματεύονται θεματολογικά το αιώνιο αίνιγμα της ζωής και του θανάτου, την χαρά και την λύπη που συνοδεύουν τις στιγμές της επίγειας, φθαρτής και άφθαρτης περιήγησης, και γενικότερα αγκαλιάζουν την έννοια της ελευθερίας, επιχειρούν να δώσουν μορφή στην ψυχή, να μας ταξιδέψουν στην σκοτεινή αγκαλιά της αβύσσου, στην απεραντοσύνη του ουρανού ή να μας δείξουν ακόμα και τον θεό. 

Ο Καζαντζάκης ολοκλήρωσε το σύγγραμμα του μεταξύ του 1922-1923. Πόσο επίκαιρος θεωρείτε ότι είναι σήμερα  ο Νίκος Καζαντζάκης και η "Ασκητική" του;

Η "Ασκητική" του Νίκου Καζαντζάκη συνιστά ένα πνευματικό δημιούργημα μεγαλειώδες και διαχρονικό που καταφέρνει να ανήκει σε κάθε εποχή. Και αυτό γιατί, η κύρια αποσταγματική του διδαχή, όπως εγώ προσωπικά τουλάχιστον το εκλαμβάνω, είναι πως ο άνθρωπος εάν έχει πίστη στον εαυτό του και ψυχική αντοχή έχει την δύναμη να πετύχει τα πάντα κόντρα σε όλα τα εμπόδια, τις προβλέψεις και τις αντιξοότητες της διαδρομής• είναι ο ίδιος ο δημιουργός της πραγματικότητας που θέλει, από καρδιάς, να ζει. Υπάρχει, αλήθεια, τόση αισιοδοξία πίσω από αυτό! Η "Ασκητική" νιώθω πως μας ξεκουνάει από την μιζέρια της βόλεψης μας και μας λέει: «Σήκω τώρα και Ζήσε! Φτάσε στα όνειρα σου!». Και συχνά την χρειαζόμαστε αυτή την φωνή...

Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία…λέει ο Καζαντζάκης στην "Ασκητική" του. Σκοπός της Τέχνης;

Σκοπός της Τέχνης είναι να ζει μέσα από εμάς και όσους την αγαπάνε. Ακόμα κι αν φύγουμε εμείς οι εφήμεροι...εκείνη θα ανασαίνει γιατί είναι αθάνατη• θα την χαίρονται τουλάχιστον οι επόμενες γενιές (!)

Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο χώρο ως τόπο φιλοξενίας της παρούσας έκθεσης;

Λειτουργώ πάντοτε σύμφωνα με την καρδιά, το μυαλό, την διαίσθηση και το ένστικτο μου, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Η συνεργασία μου με τη Govedarou Art Gallery πληρή όλες τις προϋποθέσεις που έχω από μια γκαλερί και για αυτο η συνεργασία μας θα φέρει και άλλες μελλοντικές εκθέσεις στο χώρο.

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι ο συνταιριασμός διαφορετικών καλλιτεχνών με κοινό στόχο σε μια έκθεση; 

Ο συνταιριασμός διαφορετικών καλλιτεχνών είναι το πιο αγαπημένο κομμάτι της δουλειάς μου. Έχω αποκτήσει την εμπειρία, ώστε να τα βάζω όλα σε "επιμελητική τάξη", με απώτερο σκοπό την εκπλήρωση του κοινού μας στόχου που είναι μια έκθεση σύγχρονη, ποιοτική, ενδιαφέρουσα και ελκυστική για το κοινό.

O Καζαντζάκης χαρακτηρίζει το έργο του "Ασκητική", ως ενα καθαρά θεολογικό έργο. Κατά πόσο και πώς, αυτή η κατεύθυνση διαφαίνεται τόσο στο στήσιμο, όσο και στο περιεχόμενο της έκθεσης;

Θεωρώ πως ο αναγνώστης ενός πνευματικού δημιουργήματος, ενός βιβλίου εν προκειμένω, όπως ακριβώς και ο θεατής ενός εικαστικού έργου έχουν την ελευθερία του να ερμηνεύσουν το περιεχόμενο του κατά τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται. Ο καθένας μας βλέπει, αυτό που μπορεί να δει και αντίστοιχα νιώθει, αυτό που μπορεί να νιώσει. Στην περίπτωση που μπορεί να δει ή να νιώσει το κάτι παραπέρα, αυτό είναι καλό για την εξέλιξη του. Ο λατρεμένος Καζαντζάκης πράγματι χαρακτήριζε το έργο του "Ασκητική" καθαρά θεολογικό και σίγουρα δεν θα τολμούσα να πάω κόντρα σε αυτό (!), όμως για μένα, παραδείγματος χάριν, η "Ασκητική" είναι κάτι πέρα από αυτό, "ένας ύμνος της ζωής", ένα εξαίρετο "εγχειρίδιο αυτοβελτίωσης" που δίνει τροφή για σκέψη και δράση.

@curatorΝΚ: 

Η Νικολένα Καλαϊτζάκη είναι Ιστορικός & Κριτικός της Τέχνης, Επιμελήτρια Εκθέσεων, ΜΑ Δημοσιογράφος & MSc Παιδαγωγός.

Σπούδασε “Ιστορία & Αρχαιολογία” στην Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδίκευση στην “Αρχαιολογία & Ιστορία της Τέχνης”. Στη συνέχεια, έλαβε εξειδικευμένες επιμορφώσεις: στην “Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα”, την “Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων” (ΕΚΠΑ) και στο «Art-Therapy / Θεραπεία μέσω της Τέχνης» (Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών “Σύγχρονες Δημοσιογραφικές Σπουδές” του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, όπου υπήρξε υπότροφος Αριστείας καθόλη την διάρκεια των σπουδών της. Σήμερα, συνεχίζει με έναν δεύτερο κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών στην “Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση".

Από τα 20 της χρόνια, μέχρι και σήμερα, έχει διακριθεί για την πλούσια δράση της στο πεδίο της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής σκηνής αναπτύσσοντας συνεργασίες με καλλιτέχνες ήδη καταξιωμένους, αλλά και νεότερους, αποφοίτους των Σχολών Καλών Τεχνών της Ελλάδας και του εξωτερικού. Έχει εργαστεί ως επιμελήτρια εκθέσεων σε σημαντικούς πολιτισμικούς φορείς, μουσεία, οργανισμούς και φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης της χώρας (ενδεικτικά: Μουσείο Μπενάκη, Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, Κέντρο Έρευνας - Μουσείο Τσιτσάνη, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αλίμου, Δημοτική Πινακοθήκη Αμαρουσίου, Κέντρο Τέχνης Καστέλας,  Φεστιβάλ Δρόμοι Πολιτισμού Αργολίδας, Athens Biennale, Art-Athina κ.ά.), ενώ έχει επιμεληθεί πλήθος εκθέσεων σε γνωστές γκαλερί της Αθήνας, και της χώρας, ευρύτερα. Το 2021 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο διεθνές Φεστιβάλ Σύγχρονης Τέχνης Trento Art Festival.

Έχει συνεργαστεί με την εφημερίδα “Τα Νέα της Τέχνης’”, το “Art22”, και με άλλα περιοδικά Τέχνης, ενώ διατηρεί την δική της προσωπική στήλη με τίτλο: “Εικαστικό Ημερολόγιο” στο ηλεκτρονικό περιοδικό Τέχνης “Pause”.

Έχει διοργανώσει επιστημονικές ημερίδες και συμπόσια, και ως ομιλήτρια, έχει, μεταξύ άλλων, πραγματοποιήσει τις διαλέξεις: «Τέχνη & Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: Η περιπτωσιολογική μελέτη της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής σκηνής υπό το πρίσμα του νέου, ψηφιακού ορίζοντα», Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας, 2020), “Τέχνη & Social Media: Σχέση Αγάπης ή Μίσους;” (ΕθνικόΜουσείοΣύγχρονηςΤέχνης, 2018), “From the modernist museums to the post – modern museums of the 21st century” (Youth in Action Project of the European Union, Corinth, 2013). Έχει διατελέσει εκλεγμένο μέλος του συλλόγου “Φίλοι του Αρχαιολογικού Μουσείου, Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων Πειραιά”, ενώ από το 2019, είναι μέλος της AICA Ελλάδος (Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης).

https://thessculture.gr/synenteyxeis/nikolena-kalaitzaki-skopos-tis-techn/#